Wereldwijd is de biodiversiteit in de laatste 50 jaar met bijna 70 procent afgenomen. Het verlies van biodiversiteit als gevolg van onze industriële productie is enorm. Een voorbeeld van slechts 3 producten: elk jaar verdwijnt een natuurgebied vergelijkbaar met twee derde van Nederland, enkel en alleen door de wereldwijde productie en consumptie van sneakers, bankstellen en smartphones. Bedrijven kunnen nog steeds ongestoord doorgaan met productiemethoden die leiden tot afbraak van de natuur. Dit zal pas gaan veranderen als ze de kosten hiervan zelf in rekening gebracht zouden krijgen. Pas als ze de echte prijs zouden moeten betalen, zullen ze razendsnel overstappen op schone en duurzame productietechnieken. Dankzij de ecoprijs zullen vervuilende producten duurder worden en consumenten massaal overstappen op schone en duurzame producten.

‘Het is de Vergeten Oplossing: overstappen op de echte prijs: de ecoprijs.’

Weinigen realiseren zich hoe zwaar milieubelastend de kledingindustrie is. Zo verbruikt het enorme hoeveelheden water om haar producten te verven. Dat water stroomt vervolgens vervuild terug de natuur in. Behalve voor slechte lonen is de kledingindustrie ook verantwoordelijk voor zo’n 8% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Wat het nog schrijnender maakt, is dat de koopverslaafde mode-consument nooit tevreden is en steeds weer wat nieuws wil. De meeste kledingstukken verdwijnen na een paar keer dragen in de kast en belanden uiteindelijk op afvalbergen en in verbrandingsovens. Slechts 1% van de oude kledingstukken wordt verwerkt tot nieuwe kleren. Opkomende bedrijven als het Chinese Shein produceren tegen dumpprijzen nog meer, nog sneller en nog vervuilender dan de traditionele kledingbedrijven. Onder druk van de opkomst van dergelijke ultrafast-fashion bedrijven als nieuwe concurrenten zijn kledingbedrijven die wilden verduurzamen hiermee gestopt. Wanneer grijpt de politiek in? Wat zou de ecoprijs hier een enorme verandering kunnen betekenen.

‘Ultrafast-fashion: tegen dumpprijzen nog meer, nog sneller en nog vervuilender.’      

Dat het klimaat opwarmt met grote gevolgen voor de mensheid is geen discussie meer. Maar hoe pakken we dat nu eindelijk voortvarend aan? Niet door een economie van hernieuwbare energie en circulaire grondstoffen naast de huidige economie te bouwen, teneinde de weerstand bij het publiek maar te ontlopen. Wel door in de huidige economie de kosten van vervuiling bij iedereen in rekening te brengen, zodat de prikkel tot verduurzaming bij ieder op gang komt. En die komt met vele voordelen. Minder uitstoot van auto’s en industrie en minder vlees eten levert direct gezondheidswinst op. Ook het vergroenen van onze omgeving, gezond eten en bewegen dragen bij aan ons levensgeluk. Verduurzamen is uiteindelijk goedkoper dan maar blijven vervuilen. Door grondstoffen te hergebruiken en apparaten langer te laten meegaan, doordat deze makkelijker zijn te repareren dalen de kosten. Daarbij kost steviger klimaatbeleid nu minder dan in de toekomst wanneer de gevolgen veel ernstiger zijn. Hoe langer we uitstellen, hoe duurder het is. Waar wachten we nog op?

‘Hoe langer we uitstellen, hoe duurder het is. Waar wachten we nog op?’

Voor de energietransitie zijn veel materialen nodig. Denk aan grondstoffen voor windturbinemagneten, accu’s of zonnepanelen. Veel van deze grondstoffen moeten we elders vandaan halen. Er is een belangrijk verschil tussen grondstoffen voor zonnepanelen en windturbines en fossiele brandstoffen zoals olie of gas. Een lading olie of gas moet je verbranden om energie te krijgen, waarna je onmiddellijk weer een nieuwe lading moet importeren. Daarentegen blijven windturbines en zonnepanelen decennialang in gebruik. Als we de materialen hiervoor slim inzetten kunnen we ze daarna steeds weer hergebruiken. Dit kunnen we stimuleren door een slimme beprijzing van de vervuiling en verkwisting van eenmalige grondstoffen.

‘De toekomst is het slim inzetten van grondstoffen zodat we ze steeds weer kunnen hergebruiken.’

Al in 2000 richtte Paul Dickinson het Carbon Disclosure Project (CDP) op, bedoeld om bedrijven te laten rapporteren over hun uitstoot. In het begin waren bedrijven terughoudend met het geven van cijfers. Dickinson: “Dat bedrijven ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid hadden en daar financieel op afgerekend konden worden, kwam niet snel bij ze op.” Inmiddels is de tijdgeest veranderd en ontvangt CDP data van 23.000 bedrijven. Wat je niet meet, kan je niet veranderen. Dickinson is ervan overtuigd dat zodra de CO2-uitstoot eenmaal beprijsd wordt bedrijven gaan veranderen en hun uitstoot gaan terugdringen.

‘Zodra de CO2-uitstoot eenmaal beprijsd wordt gaan bedrijven veranderen en hun uitstoot terugdringen.’

Mensen denken dat pessimisme anderen wakker schudt zodat ze actief worden, de straat op gaan om te demonstreren en op de juiste partij gaan stemmen. Maar dat is niet zo volgens Boudry van de Universiteit van Gent. Want hoe harder je als doemdenker predikt, hoe meer je mensen het idee geeft dat alle kansen verkeken zijn en we het net zo goed op kunnen geven. Juist daarom moeten we niet over het hoofd zien wat wél goed gaat. En met optimisme naar de mogelijkheden kijken. Zo blijkt uit onderzoek dat mensen zich, als ze eenmaal geconfronteerd worden met praktische oplossingen, juist méér zorgen te gaan maken over de opwarming van de planeet en ze stimuleert om wel aan de slag te gaan en aan oplossingen te gaan werken.

‘Juist optimisme over de kansen en de mogelijkheden leidt tot actie.’

De Nederlandse Bank vraagt de regering om niet langer te wachten met hogere klimaat- en milieuheffingen. In het Financieel Dagblad wordt geadviseerd om flinke heffingen te zetten op nieuw plastic. Waarom? Omdat veel ingezameld en gerecycled plastic nu niet wordt gebruikt. Dat komt omdat nieuw plastic, dat veel milieuvervuilender is, nog altijd goedkoper is dan gerecycled plastic. Door nieuw plastic een veel hogere, eerlijke, prijs te geven, zullen bedrijven hun gedrag wel aanpassen en massaal overschakelen op hergebruikt plastic voor hun productie. Zo wordt voorkomen dat hergebruikt plastic moeilijk kan concurreren met te goedkoop nieuw plastic en hoeven recyclebedrijven niet meer failliet te gaan. En verzuipt Nederland niet langer in het ingezamelde plastic.

‘Door nieuw plastic een veel hogere, eerlijke, prijs te geven zullen bedrijven massaal overschakelen op hergebruikt plastic.’

Dat fast fashion slecht is voor mens en milieu is geen nieuws. Mensen gooien kleding steeds sneller weg. Wereldwijd wordt elke seconde een vuilniswagen vol kleding vernietigd. De Chinese fashiongigant Shein is daar een grote aanjager in. Zolang ze zelf niet hoeven op te draaien voor de kosten van hun vervuiling, vieren dergelijke vervuilende bedrijven nog altijd hoogtij. Vanaf dit jaar moeten grote bedrijven in Europa volgens de CSRD-richtlijn hun voetafdruk rapporteren en publiek maken. De volgende stap is dat hier een prijskaartje aan wordt gehangen. Dan zal blijken dat winstgevende bedrijven feitelijk verliesgevend zijn en waarde vernietigen in plaats van waarde toevoegen.

‘Het zal blijken dat winstgevende bedrijven feitelijk waarde vernietigen in plaats van waarde toevoegen.’

Californië kondigde een rechtszaak aan tegen vijf grote oliemaatschappijen. De staat eist  een groot bedrag van Big Oil als vergoeding voor de klimaatschade die zij hebben veroorzaakt. De oliebedrijven wisten al decennia lang dat fossiele brandstoffen het klimaat opwarmden en logen daarover volgens de Amerikaanse staat. Klimaatverandering leidt tot extreem weer, bosbranden, overstromingen en mislukte oogsten. Het aantal rechtszaken over klimaatverandering groeit sterk, zoals was voorspeld in het boek De Vergeten Oplossing.

‘Dit was al aangekondigd in het boek De Vergeten Oplossing.’

Nederlandse beursgenoteerde bedrijven kosten door hun negatieve voetafdruk de maatschappij geld: €15,20 op elke €100 omzet. Als je die kosten die ze maken, de kosten van hun vervuiling, van hun winst af zou trekken, komen de bedrijven sterk in de verliezen. Het zijn kosten die het bedrijfsleven nu op de maatschappij afwentelt. Stel dat burgers zich gaan roeren vanwege die externe effecten of dat die op een gegeven moment wel beprijsd worden, zoals voor CO₂ inmiddels het geval is door het Europese emissiehandelssysteem, dan komen de winsten van bedrijven in het geding. Als je alle externe effecten zou doorrekenen vallen volgens Schroders de winsten zover terug, dat ook het gemiddelde Nederlandse beursfonds rode cijfers zou schrijven.

‘Het zijn kosten die het bedrijfsleven nu op de maatschappij afwentelt.’